Yeni fay kırılımı
Yer bilimci Prof. Dr. Naci Görür, Diyarbakır'daki deprem sonrası Doğu Anadolu bölgesi için uyarılarda bulundu. Görür, bölgede nitelikli depremlerin olabileceğini ve Adana, Kayseri, Adıyaman, Hakkari gibi illerde hareketler olabileceğini belirtti. Ayrıca, Anadolu'nun büyük kısmının Yunanistan'a doğru hareket ettiğini ve bu hareketin takılıp kaldığı yerlerde depremlerin meydana geldiğini ifade etti. Görür, uzun süreli takip ve analizler sonucunda uyarılarını yaptığını ve Adana'da 6 büyüklüğünde bir deprem beklediğini söyledi.
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, bugün saat 15.25'te Diyarbakır'ın Hani ilçesinde 16.81 kilometre derinlikte 4.2 büyüklüğünde deprem olduğunu açıkladı. Diyarbakır'daki deprem sonrası Antalya ve Malatya da sallandı. Türkiye beşik gibi sallanırken yer bilimci Prof. Dr. Naci Görür'den dikkat çeken bir değerlendirme geldi.
Halk TV canlı yayınına katılan Naci Görür, şu değerlendirmelerde bulundu; "Ben bu bölgede bu nitelikli depremler olursa bizi şaşırtmayacağını daha önce ifade ettim. Son derece doğal. Şimdi Doğu Anadolu bölgesi Arap levhasında Bitlis-Zagros dağ kuşağıyla ayrılıyor. Arap levhası sürekli olarak kuzeye doğru hareket ediyor, Avrasya'ya doğru.
4 İLİ UYARDI: BİRTAKIM HAREKETLER OLABİLİR
Arada da Doğu Anadolu bölümü var. 6 Şubat depremleri olunca da Arap levhası kuzeye doğru 7 - 7.5 metre atılmıştır, Doğu Anadolu'yu daha da sıkıştırmıştır. Adıyaman - Hakkari arasında zaman zaman sıkışma kökenli depremler olursa pek şaşırmam. Bunların bu aralar sık görülmesinin nedeni 6 Şubat depremleridir. Bu depremler sağa sola belli yerlere stres transfer etmek suretiyle dengesini, stres alanını değiştirdiler. Doğu Anadolu fayının olduğu bölgede oraya yakın Adana Havzası, Kayseri, Adıyaman, Hakkari arasında birtakım hareketler olabilir. Şuralarda şu büyüklükte deprem olacak demiyoruz, uyarıyoruz. Maraş depremleri için senelerce uyardık, sonucunu da gördük işte. Bunlar daha büyük 7 ve üzeri depremler üretebilir. En son 2011 Van depremi mesela. Faylar hareket ettikçe bloklar yılda tektonik olarak bizim hissetmeyeceğimiz derecede harekete maruz kalırlar.
"ANADOLU'NUN BÜYÜK KISMI YUNANİSTAN'A YAKLAŞIYOR"
Diyelim ki bugün deprem oldu, tekerrür periyodu 500 sene ise biriktirecek, sonra yine deprem olacak. Kuzey Anadolu fayının kuzey kolu Marmara Denizi'nden geçiyor. Bunun GPS yöntemiyle, uzaydan ölçüm yöntemiyle yılda 2.5 santim bu fayın hareket ettiği biliniyor. Anadolu'nun büyük kısmı bir yılda 2.5 santim Yunanistan'a yaklaşıyor. Deprem bu hareketin takılıp kaldığı yerde oluyor. 160 km uzuluğunda, bıçakla kesilmiş gibi değil. 20 km ne topografya var. 2.5 santim hareket ettiğinde bile fayın bir kısmı bu harekete direniyor.
"ŞARTLARI GÖRÜYORUZ"
Takıldığı yerde stres birikiyor. biriken stres ne zaman ki sürtünme kuvvetini aşıyorsa orada pat diye deprem oluyor. Biz fayda ne kadar stres biriktiğini aşağı yukarı biliyoruz. Nasıl ki Maraş'a bağırdık, Elazığ'ı uyardık. Şartları görüyoruz. Tekerrür periyodunu tarihi depremlerden biliyoruz.
"2003'TEN İTİBAREN BAĞIRMAYA BAŞLADIM"
1999 depreminden sonra söyledim. İstanbul'un dışında Marmara bölgesi, Erzincan Karlıova arası Yedisu fayı üzerinde, Karlıova-Bingöl arası ve Elazığ-Malatya arası Maraş-Hatay. Ve bu Doğu Anadolu'yu bölümlere ayırmasak bile Elazığ'dan Hatay'a kadar olan bölge, Maraş'ı muhakkak söylüyorduk. Ben Elazığ depremi geliyor diye 2003'ten itibaren bağırmaya başladım.
"ADANA'DA BEKLEDİĞİM DEPREM 6'LAR MERTEBESİNDE OLUR"
İzmir yarımadasında ciddi faylar var. Bölgede önemli ölçüde fay atımları olduğu için bölgede faylarda stres alanlarında değişimler olmuştur. 7 Şubat'ta ben Adana ve İskenderun yöresine dikkat edelim demiştim. Deprem büyüklüğü de stresi transfer ettiğin zaman deprem oluşturacak fay boyutu nedir o önemli. Küçük fay öyle büyük deprem üretemez. Adana'da genelde çoğu zaman gördüğümüz aletsel dönemde bile büyük ölçüde 6'lar mertebesinde deprem var. Adana'da beklediğim deprem 6'lar mertebesinde olur. Diyarbakır'a kadar böyle büyük, yıkıcı deprem beklemiyorum. Oraya yakın olabilecek bir deprem de orayı etkiler ama bu komşunun depremi olur. Diyelim Kayseri'nin orada olan faylar vardır. Son depremlerden sonra orada da bir takım stres alanı değişimleri olmuş olabilir."
İSTANBUL DEPREMİ
Beklenen İstanbul depremiyle ilgili olarak Prof. Dr. Görür, "30 sene dersen artı, eksi 13 senesi var. 99'dan 30 sene korsanız 2029 olur, 13 sene aşağı veya yukarı çekerseniz, 2045 ile 2016 olabilir. Biz 2016'ları geçtiğimize göre biz işin sonlarındayız" diye konuştu.
Katıldığı canlı yayında yaşanan depremleri değerlendiren Prof. Dr. Naci Görür şunları ifade etti:
"O BÖLGEDEKİ TÜM FAYLARIN DENGELERİ BOZULDU"
"Tedirgin etti denildiği zaman sanki deprem olmaması gerekiyormuş da bu depremler olunca tedirgin olmuşuz gibi... Depremlerin olması son derece doğal. 6 Şubat'ta o bölgede iki büyük deprem oldu. Dolayısıyla o bölgedeki aktif fay sistemleri, özellikle depremler üreten sistemler daha uzun zaman dengeyi bulmak için belirli ölçüde depremler oluşturacaktır. Genel anlamda bunlara atçı denilebilir. Biz bunların 1-2 sene devam edebileceğini düşünüyoruz. Gittikçe daha küçülecek ve oluşum sıklıkları da azalacaktır. Bu depremleri üreten fay sitemleri üzerinde bir de 6 Şubat depremleri o bölgedeki komşu ve deprem üreten faylarla bir şekilde ilişkili fayları da tetikledi. Yani onlara bir anlamda stres yükledi. Stres transferi o fayları bir anlamda stres alanında değişikliğe neden oldu. O bölgedeki tüm fayların hemen hemen bir anlamda dengelerini bozdu ve bu fayların stres alanını değiştirdi. Kimi fayları zamanından önce deprem üretmeye kimi fayları da deprem üreteceği periyodu daha da uzatmaya yönelik sonuç ortaya koydu. Bu depremler olduğu zaman yer bilimciler tarafından kimi öngörülerde bulunuldu. Ben şu öngörüde bulundum; Doğu Anadolu, 6 Şubat depremlerinden dolayı daha fazla sıkıştı. Çünkü orada iki tane 7'den büyük deprem oldu. Arap Kıtası, Avrasya Kıtası'na doğru 7-7,5 metre geldi. Doğu Anadolu, dolayısıyla Adıyaman-Hakkari arasındaki Bitlis Zagros Dağ Kuşağı daha da sıkıştı. O sıkışma nedeniyle hem Doğu Anadolu'da hem de bu dağ kuşağı üzerinde yani Adıyaman-Hakkari arasında deprem olursa bizi şaşırtmaz. Bu lafı 3-4 gün önce Erzurum depremini yorumlarken söyledik. Onun arkasından Diyarbakır'da deprem oldu.
"6 MİLYON TON TNT'NİN AYNI ANDA PATLAMASINA EŞ DEĞER BİR ENERJİ SALINDI"
Keza şöyle bir öngörümüz vardı; 6 Şubat depremleri komşu alandaki fayları yüklediğine göre güneydeki Adana havzasında kimi fayları harekete geçirirse oda bizim için sürpriz olmaz. Ve nitekim Adana'da çok büyük olmasa da 1-2 deprem oldu. Keza Malatya yöresine stres transferi olmuş olabilir. Malatya fayına biraz dikkat etmek lazım. 6 Şubat depremlerinin bu tarz irili ufaklı depremlere neden olabileceğini, onun sebebi de 6 Şubat depremlerinde büyük bir enerji açığa çıktı. Yani 6 milyon ton TNT'nin aynı anda patlamasına eş değer bir enerji salındı. Bu enerjinin önemli bir kısmı yüzde 20'si en azından komşu faylara veya kırılmamış olan deprem üreten fayın kesimlerine transfer edildi. Ondan dolayı bu depremler olmuş olabilir. Bu bizim için sürpriz değil. Adana'da, Kayseri'de, Bingöl'de deprem olsa biz artık şaşırmayacağız. Bu stres transferi diğer fayları da harekete geçirebilir.
BEKLENEN İSTANBUL DEPREMİ: 'BİZ İŞİN SONLARINDAYIZ'
Zamanlama bence hiç de önemli değil. Bu asıl hedeften uzaklaşmak anlamına geliyor. Ben desem ki 50 yıl sonra olacak torunlarımız, çocuklarımız ölecek. Neden zaman üzerinde duruyoruz ki? Milyonlarca yıl depremler sürüp gidecek. Ne zaman olacak, nerede olacak kısmını bir yana bırakalım. Vatandaşlarımızı depreme kurban vermek istemiyorsak ülkemizi deprem dirençli yapmak için çalışacağız. Bizi yönetenlerden bunu talep edeceğiz. Doğru olan bu bunun üzerine eğilmek lazım. bilimsel olarak 99'dan itibaren 30 sene içerisinde her an olmak kaydıyla Marmara'da 7'nin üzerinde bir depremin beklendiği yazıldı, çizildi, yayınlandı. 30 sene dersen artı, eksi 13 senesi var. 99'dan 30 sene korsanız 2029 olur, 13 sene aşağı veya yukarı çekerseniz, 2045 ile 2016 olabilir. Biz 2016'ları geçtiğimize göre biz işin sonlarındayız. Bu deprem muhakkak olacak, geleceği kesin. 99'dan beri uyarılar yapıldı biz halen depreme hazır değiliz."
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, bugün saat 15.25'te Diyarbakır'ın Hani ilçesinde 16.81 kilometre derinlikte 4.2 büyüklüğünde deprem olduğunu açıkladı. Diyarbakır'daki deprem sonrası Antalya ve Malatya da sallandı. Türkiye beşik gibi sallanırken yer bilimci Prof. Dr. Naci Görür'den dikkat çeken bir değerlendirme geldi.
Halk TV canlı yayınına katılan Naci Görür, şu değerlendirmelerde bulundu; "Ben bu bölgede bu nitelikli depremler olursa bizi şaşırtmayacağını daha önce ifade ettim. Son derece doğal. Şimdi Doğu Anadolu bölgesi Arap levhasında Bitlis-Zagros dağ kuşağıyla ayrılıyor. Arap levhası sürekli olarak kuzeye doğru hareket ediyor, Avrasya'ya doğru.
4 İLİ UYARDI: BİRTAKIM HAREKETLER OLABİLİR
Arada da Doğu Anadolu bölümü var. 6 Şubat depremleri olunca da Arap levhası kuzeye doğru 7 - 7.5 metre atılmıştır, Doğu Anadolu'yu daha da sıkıştırmıştır. Adıyaman - Hakkari arasında zaman zaman sıkışma kökenli depremler olursa pek şaşırmam. Bunların bu aralar sık görülmesinin nedeni 6 Şubat depremleridir. Bu depremler sağa sola belli yerlere stres transfer etmek suretiyle dengesini, stres alanını değiştirdiler. Doğu Anadolu fayının olduğu bölgede oraya yakın Adana Havzası, Kayseri, Adıyaman, Hakkari arasında birtakım hareketler olabilir. Şuralarda şu büyüklükte deprem olacak demiyoruz, uyarıyoruz. Maraş depremleri için senelerce uyardık, sonucunu da gördük işte. Bunlar daha büyük 7 ve üzeri depremler üretebilir. En son 2011 Van depremi mesela. Faylar hareket ettikçe bloklar yılda tektonik olarak bizim hissetmeyeceğimiz derecede harekete maruz kalırlar.
"ANADOLU'NUN BÜYÜK KISMI YUNANİSTAN'A YAKLAŞIYOR"
Diyelim ki bugün deprem oldu, tekerrür periyodu 500 sene ise biriktirecek, sonra yine deprem olacak. Kuzey Anadolu fayının kuzey kolu Marmara Denizi'nden geçiyor. Bunun GPS yöntemiyle, uzaydan ölçüm yöntemiyle yılda 2.5 santim bu fayın hareket ettiği biliniyor. Anadolu'nun büyük kısmı bir yılda 2.5 santim Yunanistan'a yaklaşıyor. Deprem bu hareketin takılıp kaldığı yerde oluyor. 160 km uzuluğunda, bıçakla kesilmiş gibi değil. 20 km ne topografya var. 2.5 santim hareket ettiğinde bile fayın bir kısmı bu harekete direniyor.
"ŞARTLARI GÖRÜYORUZ"
Takıldığı yerde stres birikiyor. biriken stres ne zaman ki sürtünme kuvvetini aşıyorsa orada pat diye deprem oluyor. Biz fayda ne kadar stres biriktiğini aşağı yukarı biliyoruz. Nasıl ki Maraş'a bağırdık, Elazığ'ı uyardık. Şartları görüyoruz. Tekerrür periyodunu tarihi depremlerden biliyoruz.
"2003'TEN İTİBAREN BAĞIRMAYA BAŞLADIM"
1999 depreminden sonra söyledim. İstanbul'un dışında Marmara bölgesi, Erzincan Karlıova arası Yedisu fayı üzerinde, Karlıova-Bingöl arası ve Elazığ-Malatya arası Maraş-Hatay. Ve bu Doğu Anadolu'yu bölümlere ayırmasak bile Elazığ'dan Hatay'a kadar olan bölge, Maraş'ı muhakkak söylüyorduk. Ben Elazığ depremi geliyor diye 2003'ten itibaren bağırmaya başladım.
"ADANA'DA BEKLEDİĞİM DEPREM 6'LAR MERTEBESİNDE OLUR"
İzmir yarımadasında ciddi faylar var. Bölgede önemli ölçüde fay atımları olduğu için bölgede faylarda stres alanlarında değişimler olmuştur. 7 Şubat'ta ben Adana ve İskenderun yöresine dikkat edelim demiştim. Deprem büyüklüğü de stresi transfer ettiğin zaman deprem oluşturacak fay boyutu nedir o önemli. Küçük fay öyle büyük deprem üretemez. Adana'da genelde çoğu zaman gördüğümüz aletsel dönemde bile büyük ölçüde 6'lar mertebesinde deprem var. Adana'da beklediğim deprem 6'lar mertebesinde olur. Diyarbakır'a kadar böyle büyük, yıkıcı deprem beklemiyorum. Oraya yakın olabilecek bir deprem de orayı etkiler ama bu komşunun depremi olur. Diyelim Kayseri'nin orada olan faylar vardır. Son depremlerden sonra orada da bir takım stres alanı değişimleri olmuş olabilir."
İSTANBUL DEPREMİ
Beklenen İstanbul depremiyle ilgili olarak Prof. Dr. Görür, "30 sene dersen artı, eksi 13 senesi var. 99'dan 30 sene korsanız 2029 olur, 13 sene aşağı veya yukarı çekerseniz, 2045 ile 2016 olabilir. Biz 2016'ları geçtiğimize göre biz işin sonlarındayız" diye konuştu.
Katıldığı canlı yayında yaşanan depremleri değerlendiren Prof. Dr. Naci Görür şunları ifade etti:
"O BÖLGEDEKİ TÜM FAYLARIN DENGELERİ BOZULDU"
"Tedirgin etti denildiği zaman sanki deprem olmaması gerekiyormuş da bu depremler olunca tedirgin olmuşuz gibi... Depremlerin olması son derece doğal. 6 Şubat'ta o bölgede iki büyük deprem oldu. Dolayısıyla o bölgedeki aktif fay sistemleri, özellikle depremler üreten sistemler daha uzun zaman dengeyi bulmak için belirli ölçüde depremler oluşturacaktır. Genel anlamda bunlara atçı denilebilir. Biz bunların 1-2 sene devam edebileceğini düşünüyoruz. Gittikçe daha küçülecek ve oluşum sıklıkları da azalacaktır. Bu depremleri üreten fay sitemleri üzerinde bir de 6 Şubat depremleri o bölgedeki komşu ve deprem üreten faylarla bir şekilde ilişkili fayları da tetikledi. Yani onlara bir anlamda stres yükledi. Stres transferi o fayları bir anlamda stres alanında değişikliğe neden oldu. O bölgedeki tüm fayların hemen hemen bir anlamda dengelerini bozdu ve bu fayların stres alanını değiştirdi. Kimi fayları zamanından önce deprem üretmeye kimi fayları da deprem üreteceği periyodu daha da uzatmaya yönelik sonuç ortaya koydu. Bu depremler olduğu zaman yer bilimciler tarafından kimi öngörülerde bulunuldu. Ben şu öngörüde bulundum; Doğu Anadolu, 6 Şubat depremlerinden dolayı daha fazla sıkıştı. Çünkü orada iki tane 7'den büyük deprem oldu. Arap Kıtası, Avrasya Kıtası'na doğru 7-7,5 metre geldi. Doğu Anadolu, dolayısıyla Adıyaman-Hakkari arasındaki Bitlis Zagros Dağ Kuşağı daha da sıkıştı. O sıkışma nedeniyle hem Doğu Anadolu'da hem de bu dağ kuşağı üzerinde yani Adıyaman-Hakkari arasında deprem olursa bizi şaşırtmaz. Bu lafı 3-4 gün önce Erzurum depremini yorumlarken söyledik. Onun arkasından Diyarbakır'da deprem oldu.
"6 MİLYON TON TNT'NİN AYNI ANDA PATLAMASINA EŞ DEĞER BİR ENERJİ SALINDI"
Keza şöyle bir öngörümüz vardı; 6 Şubat depremleri komşu alandaki fayları yüklediğine göre güneydeki Adana havzasında kimi fayları harekete geçirirse oda bizim için sürpriz olmaz. Ve nitekim Adana'da çok büyük olmasa da 1-2 deprem oldu. Keza Malatya yöresine stres transferi olmuş olabilir. Malatya fayına biraz dikkat etmek lazım. 6 Şubat depremlerinin bu tarz irili ufaklı depremlere neden olabileceğini, onun sebebi de 6 Şubat depremlerinde büyük bir enerji açığa çıktı. Yani 6 milyon ton TNT'nin aynı anda patlamasına eş değer bir enerji salındı. Bu enerjinin önemli bir kısmı yüzde 20'si en azından komşu faylara veya kırılmamış olan deprem üreten fayın kesimlerine transfer edildi. Ondan dolayı bu depremler olmuş olabilir. Bu bizim için sürpriz değil. Adana'da, Kayseri'de, Bingöl'de deprem olsa biz artık şaşırmayacağız. Bu stres transferi diğer fayları da harekete geçirebilir.
BEKLENEN İSTANBUL DEPREMİ: 'BİZ İŞİN SONLARINDAYIZ'
Zamanlama bence hiç de önemli değil. Bu asıl hedeften uzaklaşmak anlamına geliyor. Ben desem ki 50 yıl sonra olacak torunlarımız, çocuklarımız ölecek. Neden zaman üzerinde duruyoruz ki? Milyonlarca yıl depremler sürüp gidecek. Ne zaman olacak, nerede olacak kısmını bir yana bırakalım. Vatandaşlarımızı depreme kurban vermek istemiyorsak ülkemizi deprem dirençli yapmak için çalışacağız. Bizi yönetenlerden bunu talep edeceğiz. Doğru olan bu bunun üzerine eğilmek lazım. bilimsel olarak 99'dan itibaren 30 sene içerisinde her an olmak kaydıyla Marmara'da 7'nin üzerinde bir depremin beklendiği yazıldı, çizildi, yayınlandı. 30 sene dersen artı, eksi 13 senesi var. 99'dan 30 sene korsanız 2029 olur, 13 sene aşağı veya yukarı çekerseniz, 2045 ile 2016 olabilir. Biz 2016'ları geçtiğimize göre biz işin sonlarındayız. Bu deprem muhakkak olacak, geleceği kesin. 99'dan beri uyarılar yapıldı biz halen depreme hazır değiliz."
