Herkesin Merak Ettiği Soru
Aşamalı olarak aşılama süreci devam ederken sırası gelenler ister B-iontech isterse de S-inovac a-şısı olmayı tercih edebiliyor. Sırası gelen vatandaşlar randevu alarak aşılarını olurken, birçok vatandaş ise aşıların yan etkisinin yanı sıra Biontech mi Sinovac mı daha etkili merak ediyor.
SİNOVAC MI BİONTECH Mİ? Prof. Dr. Mehmet Ceyhan SÖZCÜ TV yayınına katılarak Sözcü TV Genel Yayın Yönetmen Yardımcısı Alişer Delek'in sorularını yanıtladı. Şu anda böyle bir seçme hakkı yok denebilir Sinovac a-şısı yok, gönderilmedi. Onun için kişi gidip 'ben sinovac a*şısı olmak istiyorum' derse ona aşı gelince haber vereceğiz diyerek aşısı yapılmadan geri gönderilmek zorunda. Şu anda Bi-ontech-Pfizer a*şısı var. Şimdi inaktif aşılarla bu mRNA aşılarını karşılaştırdığımızda mRNA a*şıları daha kuvvetli bir ba-ğı-şıklık cevabı veriyor, Sinovac aşısı daha zayıf bir cevap veriyor. Biontech a-şısına karşı daha fazla ş-kayet olmasının nedeni aşının bağışıklık sistemini diğerine göre daha fazla aktive etmesidir.
A-Ş*ILARIN YAN ETKİLERİ VAR MI? En-fek-siyon Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Elif Hakko, bu konuda merak edilenleri şöyle anlattı: A*şı öncesi ağrı kesici alınmalı mı? Uzmanlara göre bu doğru değil. Alerji veya ateş gibi yan etkileri önlemek için aşı yaptırmadan önce ilaç alınmasına gerek yok. Her iğne veya aşı olmanız gereken durumlarda dikkat etmeniz gerektiği gibi, Covid-19 aşısı olmadan önce de eğer kan sulandırıcı kullanıyorsanız bunu doktorunuzla paylaşmanızda yarar var. A*le*rjisi olanlar a*şı yaptırabilir mi? Al*erjik bünyesi olanlar da Covid-19 aşısı yaptırabilir. Ancak aşıların içeriklerine karşı al*erjileri olup olmadığını yine doktorlarına danışmalarında yarar var. A*şıdan sonra ne gibi sorunlar yaşanabilir? A*şılardan sonra kolda, özellikle de aşı olunan bölgede hafif şişlik ve ağrı görülebilir. Ancak a*ğrı genellikle bir gün içinde geçer. Bunun yanı sıra; baş ağrısı, halsizlik, yorgunluk, k*as a*ğrıları ve hafif derecede ateş gibi belirtiler de görülebilir. Tüm aşı ve ilaçlarda olduğu gibi nadiren alerjik reaksiyonlar da olabilir. Bu belirtiler mRNA aşılarında inaktif a*ş*ılara göre biraz daha fazladır. Aşıdan 24 saat sonra yan etkiler devam ediyorsa doktora başvurmak gerekir. Kı-sır-lığa yol açtıkları doğru mu?
Covid-19 aşıları kısırlığa neden olmuyor, bu nedenle a*şı olmaktan kaçınmamak gerekir. Bununla ilgili kanıtlanmış bir veri, güvenilir bir bilimsel araştırma yoktur. 6 ay sonra yeniden a*şı olmak gerekir mi? Şu an için yeniden ne zaman aşı olunacağı, yani aşının tekrarı konusunda net bir bilgi yok, zamanla aş*ıların etkinlik süreleri ortaya çıkacaktır. Mutasyonlara karşı etkileri azalır mı? Si*novac ve Bi*oNTech aşıları mutasyonlara karşı da etkili, ancak bazı mutasyonlarda etkinliklerinde azalma olduğu biliniyor. Bi*oNTech a*şısının mutasyonlara karşı etkinliği diğer aşılardan daha fazladır. A*ŞI OLANLAR NELERE DİKKAT ETMELİ?
A*şı olmak insanın kendisini korur, virüsü taşımasını ve başkasına bulaştırmasını engellemez. Bu nedenle Covid-19 a*şısı olanlar maske, mesafe ve hijyene dikkat etmeyi sürdürmeli. Bunun dışında a*şı olduktan sonra günlük hayatlarına devam edebilirler, özellikle yapılması gereken ekstra bir önleme gerek yoktur. A*şıdan sonra ortaya çıkan ateşe karşı bol sıvı, özellikle su tüketilmesi gerekir. Ayrıca kalın giyinmeyin. Üzerinizi sıkmayan, terletmeyen giysiler tercih edin. Koldaki a*ğrıyan bölgeye temiz, soğuk, ıslak bir bez koyun. A*ğr*ıyan kol için önerimiz ise kolunuzun hareketsiz kalmaması. Kolunuzu kullanın, hatta kol egzersizleri yapın. "Bİ-ONTECH mRNA, Sİ-NOVAC İ-NAKTİF AŞIDIR" En-fek-siyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzm. Dr. Nurullah Dikmen, Kovid-19 a*şılarının insanları y*oğun bakıma düşürmeme konusunda yüzde 100 etkili olduğunu belirterek, "Yazın biraz daha rehavet ve rahatlık olacak. Sonbaharda okullar açılacak, hava soğuyacak, pandeminin aktivasyonlarını yine görebileceğiz. A*ş*ıları bulduğumuz sürece olmamız lazım" dedi.
Uzmanlar tarafından pandemide en önemli s-lah a-şı olarak gösteriliyor. Şu an Türkiye'de uygulanan "Si-novac" ve "Bi-ontech" a*ş*ılarının da arasında çok ciddi bir fark olmadığını söyleyen E-n-fe-ksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Nurullah Dikmen, aşı konusunda önemli açıklamalarda bulundu. 2 a*şının avantaj ve de-z-ava-tanjları olduğunu belirten Uzm. Dr. Nurullah Dikmen, "Dünya Sağlık Ö-g-ütü'nün tanımlamasında temiz içme suyu kullanımı dışında insanlığın hastalıkla mücadelesinde an-ti-bi-yotiklerde dahil olmak üzere en önemli buluş aşılardır, diyor. Bu aşılarda 2 tane ana grup vardır. Bir mRNA a*ş*ıları diyoruz, bir in-aktif aşılar diyoruz. Bunu biraz daha pratik bir dille yaparsa B*iontech a*şısı mRNA diyoruz, Çin aşısı inaktif aşıdır. Bu mRNA aşıları vücuttaki immün sistemini uyaracak protein moleküllerini direkt olarak vermek yerine RNA'sını veriyoruz. İn-aktif aşılarda ise virüs yeterli miktarda üretiliyor. Sonra o-ldü-rülüyor, in-aktif ediliyor. Bunları sadece RNA değil de tüm yapısındaki veriyorsunuz. Tabii, 2 aşının da avantaj ve d-zava-ntajları var. İn-aktif aşılarda bir dez-avantaj şu şekilde var: Uzun süre alıyor. Yani inaktif aşıyı üretmek, o-ld-ürmek belki 6 ay belki 8 ay alabiliyor. mRNA a*şı*larında modern teknikler kullanıldığı için belki 15 gün gibi kısa sürede bunu üretme şansı var. Varyantları karşı kısa sürede ufak bir değişikle tekrardan üretime sokulabiliyor. Şu aşı daha iyi sonuç veriyor diye bir şey demek çok mümkün değil. Bu aşılar bize şunu göstermiştir: Sizi yo*ğun ba*kıma düşürmemek adına yüzde 100 etkililerdir. Her iki a*şı grubu bunda etkilidir" diye konuştu.
ÜÇÜNCÜ D-OZ AŞI GEREKLİ Mİ? Bu son derece önemli. Benim şuana kadar önerim sadece sağlık personeli ile ilgili çünkü Sinovac a*şısı olduk hepimiz ben de dahil ama sağlık personelleri içerisinde hastalık hala son derece yaygın. Bugün mesela bizim hastaneden 4 kişi aradı beni testleri pozitif çıkmış. Çünkü Si-novac aşısının zaman geçtikce koruyuculuğunda bir azalma görüyoruz zaten. Bu kişilere bakanlığa sürekli öneriyorum bunu bir üçüncü doz olarak Bi-ontech-P-fizer a*ısı yapılsın diye öneriyorum. Yoksa genel halk için yani sağlık personeli kadar temas riski olmadığı için genel halk uygulamasında henüz ne Si*novac olanlar için ne Bi*ontech aşısı olanlar için böyle bir üçüncü d*oz gerekliliği ortaya koyulmadı. Neden? Çünkü bunu zaman gösterir.
SİNOVAC MI BİONTECH Mİ? Prof. Dr. Mehmet Ceyhan SÖZCÜ TV yayınına katılarak Sözcü TV Genel Yayın Yönetmen Yardımcısı Alişer Delek'in sorularını yanıtladı. Şu anda böyle bir seçme hakkı yok denebilir Sinovac a-şısı yok, gönderilmedi. Onun için kişi gidip 'ben sinovac a*şısı olmak istiyorum' derse ona aşı gelince haber vereceğiz diyerek aşısı yapılmadan geri gönderilmek zorunda. Şu anda Bi-ontech-Pfizer a*şısı var. Şimdi inaktif aşılarla bu mRNA aşılarını karşılaştırdığımızda mRNA a*şıları daha kuvvetli bir ba-ğı-şıklık cevabı veriyor, Sinovac aşısı daha zayıf bir cevap veriyor. Biontech a-şısına karşı daha fazla ş-kayet olmasının nedeni aşının bağışıklık sistemini diğerine göre daha fazla aktive etmesidir.
A-Ş*ILARIN YAN ETKİLERİ VAR MI? En-fek-siyon Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Elif Hakko, bu konuda merak edilenleri şöyle anlattı: A*şı öncesi ağrı kesici alınmalı mı? Uzmanlara göre bu doğru değil. Alerji veya ateş gibi yan etkileri önlemek için aşı yaptırmadan önce ilaç alınmasına gerek yok. Her iğne veya aşı olmanız gereken durumlarda dikkat etmeniz gerektiği gibi, Covid-19 aşısı olmadan önce de eğer kan sulandırıcı kullanıyorsanız bunu doktorunuzla paylaşmanızda yarar var. A*le*rjisi olanlar a*şı yaptırabilir mi? Al*erjik bünyesi olanlar da Covid-19 aşısı yaptırabilir. Ancak aşıların içeriklerine karşı al*erjileri olup olmadığını yine doktorlarına danışmalarında yarar var. A*şıdan sonra ne gibi sorunlar yaşanabilir? A*şılardan sonra kolda, özellikle de aşı olunan bölgede hafif şişlik ve ağrı görülebilir. Ancak a*ğrı genellikle bir gün içinde geçer. Bunun yanı sıra; baş ağrısı, halsizlik, yorgunluk, k*as a*ğrıları ve hafif derecede ateş gibi belirtiler de görülebilir. Tüm aşı ve ilaçlarda olduğu gibi nadiren alerjik reaksiyonlar da olabilir. Bu belirtiler mRNA aşılarında inaktif a*ş*ılara göre biraz daha fazladır. Aşıdan 24 saat sonra yan etkiler devam ediyorsa doktora başvurmak gerekir. Kı-sır-lığa yol açtıkları doğru mu?
Covid-19 aşıları kısırlığa neden olmuyor, bu nedenle a*şı olmaktan kaçınmamak gerekir. Bununla ilgili kanıtlanmış bir veri, güvenilir bir bilimsel araştırma yoktur. 6 ay sonra yeniden a*şı olmak gerekir mi? Şu an için yeniden ne zaman aşı olunacağı, yani aşının tekrarı konusunda net bir bilgi yok, zamanla aş*ıların etkinlik süreleri ortaya çıkacaktır. Mutasyonlara karşı etkileri azalır mı? Si*novac ve Bi*oNTech aşıları mutasyonlara karşı da etkili, ancak bazı mutasyonlarda etkinliklerinde azalma olduğu biliniyor. Bi*oNTech a*şısının mutasyonlara karşı etkinliği diğer aşılardan daha fazladır. A*ŞI OLANLAR NELERE DİKKAT ETMELİ?
A*şı olmak insanın kendisini korur, virüsü taşımasını ve başkasına bulaştırmasını engellemez. Bu nedenle Covid-19 a*şısı olanlar maske, mesafe ve hijyene dikkat etmeyi sürdürmeli. Bunun dışında a*şı olduktan sonra günlük hayatlarına devam edebilirler, özellikle yapılması gereken ekstra bir önleme gerek yoktur. A*şıdan sonra ortaya çıkan ateşe karşı bol sıvı, özellikle su tüketilmesi gerekir. Ayrıca kalın giyinmeyin. Üzerinizi sıkmayan, terletmeyen giysiler tercih edin. Koldaki a*ğrıyan bölgeye temiz, soğuk, ıslak bir bez koyun. A*ğr*ıyan kol için önerimiz ise kolunuzun hareketsiz kalmaması. Kolunuzu kullanın, hatta kol egzersizleri yapın. "Bİ-ONTECH mRNA, Sİ-NOVAC İ-NAKTİF AŞIDIR" En-fek-siyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzm. Dr. Nurullah Dikmen, Kovid-19 a*şılarının insanları y*oğun bakıma düşürmeme konusunda yüzde 100 etkili olduğunu belirterek, "Yazın biraz daha rehavet ve rahatlık olacak. Sonbaharda okullar açılacak, hava soğuyacak, pandeminin aktivasyonlarını yine görebileceğiz. A*ş*ıları bulduğumuz sürece olmamız lazım" dedi.
Uzmanlar tarafından pandemide en önemli s-lah a-şı olarak gösteriliyor. Şu an Türkiye'de uygulanan "Si-novac" ve "Bi-ontech" a*ş*ılarının da arasında çok ciddi bir fark olmadığını söyleyen E-n-fe-ksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Nurullah Dikmen, aşı konusunda önemli açıklamalarda bulundu. 2 a*şının avantaj ve de-z-ava-tanjları olduğunu belirten Uzm. Dr. Nurullah Dikmen, "Dünya Sağlık Ö-g-ütü'nün tanımlamasında temiz içme suyu kullanımı dışında insanlığın hastalıkla mücadelesinde an-ti-bi-yotiklerde dahil olmak üzere en önemli buluş aşılardır, diyor. Bu aşılarda 2 tane ana grup vardır. Bir mRNA a*ş*ıları diyoruz, bir in-aktif aşılar diyoruz. Bunu biraz daha pratik bir dille yaparsa B*iontech a*şısı mRNA diyoruz, Çin aşısı inaktif aşıdır. Bu mRNA aşıları vücuttaki immün sistemini uyaracak protein moleküllerini direkt olarak vermek yerine RNA'sını veriyoruz. İn-aktif aşılarda ise virüs yeterli miktarda üretiliyor. Sonra o-ldü-rülüyor, in-aktif ediliyor. Bunları sadece RNA değil de tüm yapısındaki veriyorsunuz. Tabii, 2 aşının da avantaj ve d-zava-ntajları var. İn-aktif aşılarda bir dez-avantaj şu şekilde var: Uzun süre alıyor. Yani inaktif aşıyı üretmek, o-ld-ürmek belki 6 ay belki 8 ay alabiliyor. mRNA a*şı*larında modern teknikler kullanıldığı için belki 15 gün gibi kısa sürede bunu üretme şansı var. Varyantları karşı kısa sürede ufak bir değişikle tekrardan üretime sokulabiliyor. Şu aşı daha iyi sonuç veriyor diye bir şey demek çok mümkün değil. Bu aşılar bize şunu göstermiştir: Sizi yo*ğun ba*kıma düşürmemek adına yüzde 100 etkililerdir. Her iki a*şı grubu bunda etkilidir" diye konuştu.
ÜÇÜNCÜ D-OZ AŞI GEREKLİ Mİ? Bu son derece önemli. Benim şuana kadar önerim sadece sağlık personeli ile ilgili çünkü Sinovac a*şısı olduk hepimiz ben de dahil ama sağlık personelleri içerisinde hastalık hala son derece yaygın. Bugün mesela bizim hastaneden 4 kişi aradı beni testleri pozitif çıkmış. Çünkü Si-novac aşısının zaman geçtikce koruyuculuğunda bir azalma görüyoruz zaten. Bu kişilere bakanlığa sürekli öneriyorum bunu bir üçüncü doz olarak Bi-ontech-P-fizer a*ısı yapılsın diye öneriyorum. Yoksa genel halk için yani sağlık personeli kadar temas riski olmadığı için genel halk uygulamasında henüz ne Si*novac olanlar için ne Bi*ontech aşısı olanlar için böyle bir üçüncü d*oz gerekliliği ortaya koyulmadı. Neden? Çünkü bunu zaman gösterir.
